ZEMİN ALTI YAPI KESİMİNDE KARŞILAŞILAN SU-NEM TÜRLERİ

 YAPIYI DIŞARIDAN ZORLAYAN SU VE NEM

Buradaki nem yapıyı hem zemin/toprak üstünden hem de zemin altından etkiler. Yani, toprak nemi, sızıntı ve yeraltı suları yapıyı dışardan zorlar. Bununla birlikte suyun zorlayış yönü su yalıtımının yapıdaki yerini belirlemeye genellikle yetmemektedir. Aslında suyun basıncına bağlı olan zorlama şiddeti çok daha önemli olmaktadır Özellikle yeraltı suyu gibi birikmiş kapalı sulara yerleştirilen bir yapının diş duvarlarında, su derinliği ile orantılı bir hidrostatik basınç oluşmaktadır. Sızıntı suları, yerüstünde yağışlar ve ıslak hacimlerde kullanma suları ıslattıkları yapı elemanları boyunca basınçsız olarak akar veya sızarlar. Toprak nemi ise, basınçsızlık etkisi altında, kapilarite yoluyla yapı elemanları içinde yerçekiminin tersi yönünde yükselirler. 

 YAĞIŞ SULARI İLE NEMLENME

Atmosferdeki su buharı değişik sıcaklıklara bağlı olarak yoğuşuk, yağmur, kar, dolu ve kırağı şekline dönüşerek yağış olarak yeryüzündeki yapılarla temas eder ve yapı elemanları içine girerler. Böylece yeteri kadar su geçirmezliğe sahip olmayan dış duvarlar, örtüsü hasar görmüş çatılar, su yalıtımı iyi yapılmamış teraslar ve bodrum duvarları çeşitli etkenler sonucu nemlenirler. 

 DIŞ HAVA NEMİ

Yapı elemanlarının iç ve dış çevre havası içinde bulunan nemdir. Nemin ısı etkisi ile malzeme içine girmesi, kullanılmayan ve havalandırılmayan bodrum boşluklarında biriken fazla miktardaki nemin, kısmen hidroskopik emicilik, kısmen de difüzyon ve terleme ile zemin kat döşemesine geçmesi ile yapı elemanları nemlenir. 

 ZEMİN NEMİ

Adezyon ya da kapilarite etkisi ile toprak taneleri arasında veya onlara asılı olarak sızıntı yapmadan kalan küçük su zerrecikleri zemin nemini oluşturur. 

 YÜZEY SIÇRAMA VE SIZINTI SUYU

Zemin içerisine sızmayıp geçici olarak yüzeyde biriken su ve zemine çarparak sıçrayan, içinde toprak zerrecikleri içeren yağış suyu yapıların eteğinde etkili olur. Sızıntı suları, yağışların ve karların erimesinden oluşan suların zemin içerisine girmesi ile oluşurlar. Damlayabilir-akabilir durumundaki sulara genellikle basınçsız su adı verilir. Bu su, yağış suyu, sızma suyu ve kullanma suyu olabilir. 

 YERALTI SUYU

Geçirgen olmayan tabakalarda birikip, yükselmeye başlayan suyu “zemin suyu” (yeraltı suyu) adı verilir. Sızıntı suyunun aksine zemin suyu toprağın gözeneklerini doldurur ve hava boşluğu bırakmaz Zemin suyu, genellikle yapı üzerinde hidrostatik bir basınç yapar. 

 YAPI ELEMANLARI İÇİNDE VAR OLAN NEMLİLİK

Zeminle sınırlı yapı elemanında, zemin üstü yapı elemanında olduğu gibi “sürekli nem' ve “yapı nemi” etkili olur. 

 SÜREKLİ NEM

Bir yapı gerecinin içinde bulunduğu çevre koşullarına (coğrafi yön, gerecin bileşen içindeki yeri vb) ve gerecin hidroskopik yapısına göre sürekli olarak bünyesinde barındırdığı nem miktarıdır. 

 YAPI NEMİ

Uygulama sırasında ve özellikle bünyesinde mineral barındıran yapı gereçlerinde başlangıçta görülen, ancak zamanla buharlaşarak uzaklaşan nem “yapı nemi” olarak tanımlanmaktadır. Gerçekleştirme esnasında kullanılan katkı suyu (beton, harç, sıva…) nedeniyle yapıda çok miktarda su bulunmaktadır. 

 İÇ ORTAMDAN KAYNAKLANAN NEMLİLİK

Yapıyı dıştan etkileyen nem aynı zamanda kendi bünyesinde bulunan nemin haricindeki nemsel olayları şöyle sıralamak mümkündür; 

Kullanma Suyu : Tuvalet banyo vb. hacimler döşeme hizalarında, mutfakta kullanılan suyun tesisat kısımlarının olduğu yerlerde nemlenme, çiçeklenme, sıva dökülmeleri gibi hasarlar görülebilmektedir. Bu kullanım sularının neden olduğu nemlilik, zemin altındaki yapı kesiminin içerden zorlar. 

Su Buharının Oluşturduğu Nemlilik :  İnsanlar, nefesleri ve faaliyetleri (pişirme, kurutma vb) sonunda kullanılan suyun buharlaşması ile ortama buhar verirler. Buhar geçtiği yerlerde soğumaya uğrarsa yoğuşur. Zemin altında kapalı ortamlarda su buharı difüzyonundan dolayı odaya çıkacak sorunlara özellikle dikkat edilmelidir. Bodrum duvarı dış taraftan su geçirmez yalıtım tabakaları ile kapandığında bu tabakalar normal olarak su buharının da geçirmeyecektir.

Terleme Suyu : Bir yapı elemanının herhangi bir yüzeyindeki sıcaklık düzeyi, temas ettiği havanın çiyleşme noktasına eşit veya daha düşük olursa, hava içerisindeki su buharının belirli bir miktarının, belirli koşullara bağlı olarak o yüzeyde su halinde açığa çıkar ve kılcallık veya ısıl difüzyon yoluyla sistem içinde hareket ederek yapı elemanlarını nemlendirir.