SES YALITIMI

Ses bir enerji çeşitidir, dalgalar halinde yayılır ve cisimlerin titreşmesi ile oluşur. Her enerjinin alansal değişimi için yani bir noktadan diğerine iletimi için bir taşıyıcı ortama ihtiyacı vardır. Bir enerji çeşiti olan ses de iletimini bir ortamda yapabilir. Atmosfer ses iletiminin en yoğun yapıldığı ortam olmasına karşın ses katı ve sıvı maddeler ile de iletilebilir ve en hızlı yolu katı ortamlarda yapar.

Sesin hızı ortamın yoğunluğu, sıcaklığı ile değişir. Normal şartlar altında ses, atmosferde 340 m/sn hızla yol alır.. Bu yolculuk sırasında ses dalgaları suya tılan bir taşın yarattığı dalgalar gibi git gide şiddetini kaybeder. Suda olduğu gibi ses dalgaları da bir engelle karşılaştıklarında yansımaktadırlar. Tüm bu yolculuklar sırasında ses dalgaları enerji kaybederler. Bir engelle karşılaştıklarında ise engelleyen cismin kapasitesine bağlı olarak bir miktar enerjiyi bu cisimde bıralırlar. Cisimlerinn titreşmesi ile üretilen enerji şekli olan sesin bir saniyede yapmış olduğu titreşime frekans, yaratmış olduğu iki ses dalgası arasındaki süreye ise periyor denir. Frekansın sayısı sesin yüksekliğini gösterir. 

Ses basınç seviyesi, desibel-decibel (dB) olarak ifade edilir. Desibel, bir ses basınç seviyesinin referans alınan diğer bir ses basınç seviyesine oranının logaritmik ifadesidir. Desibel logaritmik bir birim olduğundan iki ses yüzeyi aritmetik olarak toplanamaz. Ses şiddetlerinin toplanması için kullanılan yöntemlerden biri her iki değer 10’a bölünür ve algoritmaları alınır. Sonra algoritmaları toplanır, logaritması alınır ve toplam yüzeyi elde etmek için 10 ile çarpılıp yeni değer bulunur. 

Frekans, birim zamandaki (saniyedeki) titreşim sayısıdır. Frekans yükseldikçe yani, saniyedeki titreşim sayısı arttıkça ses incelir. İnsan kulağı, frekansı 16 Hz ile 20.000 Hz arası sesleri algılar. 16 Hz işitilebilen en kalın, 20.000 ise en ince sestir.

Ses yutma katsayısı yutulan ses enerjisinin yüzeye gelen ses enerjisine oranıdır. Bu değer “0” ile “1” arasında değiştir.  Bir yüzeyin alanıyla o yüzeyin ses yutma katsayısının çarpılmasıyla elde edilen değere “yüzeyin ses yutumu” denir. Birimi sabine’dir. Bir yüzeye gelen ses enerjisinin yansımayan kısmı tanıma göre yutulmuş sayılır. Yüzeyin yutma çarpanı “a” ile simgelenir. 

Yumuşak ve gözenekli malzemeler ve insanlar, çevrelerinde bulunan ve kendilerine çarpan ses dalgalarının önemli bir kısmının yutulmasına neden olurlar. Sesi, bir malzeme içinden geçerken ya da bir yüzeye çarptığı zaman ses enerjisinin bir başka bir başka forma girmesi sesin yutuculuğu olarak tanımlanır. Tüm yapı malzemeleri sesi belli ölçülerde yutarlar Hacimlerin başarılı akustik kontrolü yüksek derecede ses yutuculuğa sahip malzemelerin uygulanmasını gerektirir. Hacim içinde, belli başlı üç elemanın yutuculuk etkisinden söz edilebilir.  

BAZI MALZEMELERİN SES YUTMA DEĞERLERİ

BİNALARDA SES YALITIM TÜRLERİ 

Binalarda ses izolasyonu iki grup olarak incelenebilir. 

 Akustik Yalıtım : Kalabalık insanların bulunduğu mekanlarda ses şiddet seviyesi yüksek olmasa bile sürekli bir uğultu vardır. Mekanın iç yüzeyinin kaplı olmasından dolayı sesin yankılanması nedeniyle oluşan bu uğultu akustik önlemlerle gürültü seviyesi düşürülebilir. Bu tür yalıtımlarda yanmaz akustik levhalar en iyi sonucu veren malzemelerdir.

 Ses Geçiş Kaybı : Gürültünün bir mekandan diğerine geçişini önlemek için yapılan uygulamalara “ses geçiş kaybı yalıtımı” denir. Sert yüzeyli malzemeler sesi daha az yutarak yansıtır. Mineral camyünü ve  kayayünü/taşyünü gibi hava geçiren ve esnek malzemelerde ses dalgası bünyeye nüfuz etmekte, boşluk ve cam elyafı arasında önemli bir kısmı ısıya dönüştürerek yok etmektedir.